Πέντε ελληνικά ποιήματα για να υποδεχθούμε το Μάρτιο

Υποδεχόμαστε το Μάρτιο και την Άνοιξη με αγαπημένα, ελληνικά ποιήματα!

Αποχαιρετάμε το χειμώνα και ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε την Άνοιξη, η οποία αναμένεται εξίσου ιδιαίτερη και διαφορετική με το χειμώνα, αλλά και το Φθινόπωρο που προηγήθηκαν.

Ο καιρός αρχίζει να ζεσταίνει, καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, η ημέρα μεγαλώνει και ο ήλιος γίνεται πιο λαμπερός κάνοντάς μας να περιμένουμε με περισσότερη αγωνία απ’ ότι άλλες φορές τα καλοκαιρινά ξενύχτια, τα μπάνια στις θάλασσες και όλες τις ανέμελες στιγμές που θέλουμε να ζήσουμε το καλοκαίρι.

Για αυτό το λόγο αποφασίσαμε να ευχηθούμε καλό μήνα και να υποδεχθούμε τόσο το Μάρτιο όσο και την Άνοιξη με τη βοήθεια ορισμένων ποιημάτων, τα οποία έχουν γραφτεί από καταξιωμένους Έλληνες ποιητές και ποιήτριες που λίγο ή πολύ όλοι γνωρίζουμε, εκτιμάμε και αγαπάμε για το έργο τους.

1. Μάρτιος – Κωστής Παλαμάς

Στις 21 Μαρτίου 1882, στο φιλολογικό περιοδικό ΕΣΤΙΑ δημοσιεύτηκε ένα ποίημα του Κωστή Παλαμά για το μήνα Μάρτιο, πριν ακόμη γίνει η δεσπόζουσα μορφή των ελληνικών γραμμάτων, στην οποία μετατράπηκε μετέπειτα. Ο Κωστής Παλαμάς, λοιπόν, μας δίνει ένα ποιητικό στιγμιότυπο, κατά τη διάρκεια του οποίου παρακολουθούμε νοερά τη συζήτηση μίας μητέρας και του παιδιού της, όσο τα πάντα γύρω τους ανθίζουν.

Ροδίζ’ η πρώτη του Μάρτη μέρα,
Και στο παιδάκι της η μητέρα
Γελώντας πάει:
“Με μάρτη έρχομαι το λαιμό σου
Να στεφανώσω. Σαν άγγελός σου
Θα σε φυλάει.

“Από χρυσάφι, προτού να φέξει,
Με τι φροντίδα τον έχω πλέξει
Για σε, χρυσό μου!
Με κάθε χρώμα τον έχω ντύσει,
Ουράνιο τόξο, που θα στολίσει
Τον ουρανό μου.

“Αρχίζει ο ήλιος σαν πρώτα πάλι
Να τρέχει ελεύθερος στην αγκάλη
Γαλάζιου αιθέρα.

Λιώνουν τα χιόνια, κι όσ’ απομένουν
Άσχημα νέφη, κι αυτά μορφαίνουν
Μέρα τη μέρα.

“Αρχίζει ο ήλιο σαν πρώτα πάλι
Να ξετρυπώνει αγάλι αγάλι
Τα λουλουδάκια
Δειλά κρυμμένα μέσα στο χώμα.
Κι ύστερ’ απ’ τ’ άνθη, φροντίζει ακόμα
Για τα παιδάκια.

“Κι όποιο παιδάκι με μάρτη βλέπει,
Χρυσή στα χρόνια τ’ απλώνει σκέπη,
Το καμαρώνει.
Γιατί του Μάρτη η αλυσίδα
Μάνας χεράκι, μάνας φροντίδα
Του φανερώνει.

“Και όποιο πάλι το ιδεί να τρέχει
Δίχως στεφάνι Μαρτιού να έχει,
Δεν τ’ αγαπάει.
Κακό παλιόπαιδο το νομίζει,
Ακούς, παιδί μου; και το μαυρίζει
Και τ’ αρρωστάει.

“Μα το δικό σου σαν αντικρύσει
Λαμπρό στολίδι, θα σ’ αγαπήσει
Όσο κανένα.
Κι η ίδια ακτίνα του θα σε φιλήσει
Το πιο ωραίο που θα γεννήσει
Άνθος, κι εσένα!
“Ο Μάρτης θεία είν’ ευλογία!
Σα χελιδόνι ή ευτυχία
Στα σπίτια μπαίνει.
Και η υγεία σα μαϊστράλι
Στο γαλανόλευκο περιγιάλι
Μας ανασταίνει.

Αυτός, μ’ αγγέλου φτερά κινάει
Και το Χριστό της πρωτομηνάει
Στην Παναγία.

Και στην πατρίδα επαναστάτης,
Ο Μάρτης έφερε τη γλυκιά της
Ελευθερία.
“Να του σπιτιού μας το χελιδόνι
Εις την παλιά του φωλιά σιμώνει,
Και σε ζητάει.
Πρόβαλε, δέξου το… Στο λαιμό σου
Πώς μοιάζει ο μάρτης! σαν άγγελος
Θα σε φυλάει”.

2. Τοπίο – Μανόλης Αναγνωστάκης

Από την άλλη πλευρά ο Μάρτιος του Μανόλη Αναγνωστάκη φέρνει μία νέα Άνοιξη, μία νέα αρχή, αλλά αυτό δε συνεπάγεται πάντα την ανθοφορία, αλλά την εγκατάλειψη και όσα μένουν πίσω.

Ερειπωμένοι τοίχοι. Εγκατάλειψη.
Περασμένες μορφές κυκλοφορούνε αδιάφορα
Χρόνος παλιός χωρίς υπόσταση
Τίποτα πια δε θ’ αλλάξει δω μέσα.

Είναι μια ήρεμη σιωπή μην περιμένεις απάντηση
Κάποια νύχτα μαρτιάτικη χωρίς επιστροφή
Χωρίς νιότη, χωρίς έρωτα, χωρίς έπαρση περιττή.
Κάθε Μάρτη αρχίζει μιαν Άνοιξη.

3. Ουτοπίες – Κική Δημουλά

Το ποίημα της Κικής Δημουλά αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στη θλίψη και τη χαρά με μία εμφανέστατη ροπή στην πρώτη. Αν και ο Μάρτιος φέρνει την Άνοιξη, κατά τη διάρκεια της οποίας “ανθίζουν” όλα τα όμορφα συναισθήματα, ξαφνικά μας προσγειώνει στους παγερούς και μοναχικούς χειμώνες. Η ουτοπία της ποιήτριας είναι η Άνοιξη, λοιπόν, που -δυστυχώς- απαγορεύεται.

Καθ’ οδόν
(7 και 30’ πρωινή προς εργασίαν)
συναντώ τον Μάρτιο
ευδιάθετον,
υπαινιγμών πλήρη
περί ανοίξεως και λοιπά.

Αναβάλλω την υπόστασή μου
ανακόπτω τη σύμβασή μου
με το χειμώνα
και διασπείρομαι σε χώμα.
Μια μικρή γη φυσική συντελούμαι,
ξαπλωμένη, απλωμένη
απέναντι στο
καθ’ όλα σύμφωνο
σύμπαν.
Φυτεύομαι άνθη,
ανθίζω συναισθήματα,
και είμαι πολύ καλά
εις άπλετον προορισμόν
και τοποθέτησιν.
«Απαγορεύεται η άνοιξις!»
ξάφνου μια πινακίδα – σύννεφο
απειλεί. Αμέσως
μια βροχή άρχισε κι έλεγε
εις βάρος της ανοίξεως
και εις βάρος μου,
ένας δύσθυμος άνεμος
μου κατάσχει τα άνθη,
μου κατάσχει τα συναισθήματα
και μ’ οδηγεί στο Γραφείο.

Παράβασις, λοιπόν, βαρεία,
και μάλιστα καθ’ οδόν,
από κυρία σχεδόν ώριμη
με οικογενειακές υποχρεώσεις,
και πολυετή θητείαν
εις Δημοσίαν θέση
και χειμώνες.”

4. Ερημονήσι – Οδυσσέας Ελύτης (Από τα Ρω του Έρωτα)

Οι πραγματικές ουτοπίες, όμως, είναι καλά κρυμμένες στο Ερημονήσι του Ελύτη.

Γεια σου Απρίλη
γεια σου Μάρτη
και πικρή Σαρακοστή

βάζω πλώρη και κατάρτι
και γυρεύω ένα νησί
που δε βρίσκεται στο χάρτη.

Το κρατάνε στον αέρα
τέσσερα χρυσά πουλιά
δε γνωρίζω εκεί πέρα
ούτε κλέφτη ούτε φονιά
ούτε μάνα και πατέρα.

Τα λουλούδια μεγαλώνουν
κάθε νύχτα τρεις οργιές
τις ακρογιαλιές ισκιώνουν
και τα δέντρα στις πλαγιές
σαν καβούρια σκαρφαλώνουν.

Μες στης ερημιάς τ’ αγέρι
όλ’ αγιάζουνε μεμιάς
πιάνεις του Θεού το χέρι
και τα κύματα ακουμπάς
σαν αγριοπεριστέρι.

Γεια σας έχτρες γεια σας μίση
και γινάτι καθενός
άμα βρεις το ερημονήσι
όλα τ’ άλλα είναι καπνός
μια φορά να το ‘χεις ζήσει».

 

5. Οι εχθροί της Άνοιξης – Μίλτος Σαχτούρης

Ο Μάρτιος φέρνει την Άνοιξη και αν η φετινή Άνοιξη ήταν ποίημα, θα ήταν η κουρασμένη Άνοιξη του Μίλτου Σαχτούρη, που παρόλα αυτά αντιστέκεται με πείσμα και ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Έρχεται φέτος κουρασμένη
η Άνοιξη
(να) κουβαλάει τόσα χρόνια
τα λουλούδια πάνω της.

Σκοτεινοί άνθρωποι
στις γωνιές την παραμονεύουν
για να την τσακίσουν.

Αυτή όμως
με κρότο
ανάβει ένα-ένα
τα λουλούδια της
στα μάτια τους τα ρίχνει
(για) να τους στραβώσει.

neolaia.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι