Ο Λόγιος και Εκδότης, Δημήτρης Β. Δημητράκος

Οι Μανιάτες δεν είχαν έντονη παρουσία μόνο στους πολέμους και στις μάχες. Πολλοί Μανιάτες διακρίθηκαν στις εικαστικές τέχνες και τα γράμματα. Ένας τέτοιος παλιός λόγιος ήταν και ο Δημήτρης Δημητράκος.
Ο Δημήτριος Δημητράκος γεννήθηκε στο χωριό Νόμια της Μάνης, το 1875 και πέθανε στην Αθήνα το 1966. Εκεί βρίσκεται το πατρικό του σπίτι και η ρίζα της οικογένειας. 

Ο Δημήτριος Δημητράκος ήταν για ένα διάστημα δάσκαλος και στη συνέχεια σιδηροδρομικός υπάλληλος. 

Ως υπάλληλος των σιδηροδρόμων είχε έρθει στην Αθήνα, προς το τέλος του 19ου αιώνα. Τότε θαύμασε τους πρώτους ηλεκτροφωτισμούς. 

Ως μαθητής έφευγε νύχτα από το χωριό για να φτάσει στην Αρεόπολη που ήταν το γυμνάσιο και, βέβαια, διάβαζε με το φως της λάμπας πετρελαίου ή με το φως της σελήνης. Είχε φιλοδοξία ν’ ασχοληθεί με τα γράμματα.

Όταν έφυγε από τη Μάνη, με ελάχιστα χρήματα άνοιξε ένα μικρό βιβλιοπωλείο, το 1896, στο Λαύριο. Kι επειδή δεν είχε αρκετό αναγνωστικό κοινό, είχε βρει έναν δημοδιδάσκαλο και πήγαιναν τα βράδια και έκαναν νυχτερινά μαθήματα, ώστε να δημιουργηθεί η ζήτηση των βιβλίων. 

Λίγο αργότερα μετακομίζει στις παρυφές της τότε Αθήνας, στο λόφο του Φιλοπάππου, όπου εκεί έκτισε ένα σπίτι. Εκεί γεννήθηκαν τα παιδιά του και μαζί τους μεγάλωνε και ο εκδοτικός οίκος του Δημήτριου Δημητράκου. 

Στη συνέχεια το σπίτι στου Φιλοπάππου έγινε τυπογραφείο, όπου ο εγγονός του Δημήτρης Π. Δημητράκος, καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών διατηρεί ένα μικρό γραφείο.

Ήταν άνθρωπος που εκτιμούσε την ποιότητα, δεν ήταν όμως άνθρωπος της τάξης. Kι έτσι, με την ακαταστασία που επικρατούσε χάθηκε όλο το αρχείο του εκδοτικού οίκου. 

Για πολλά χρόνια όλα τα διδακτικά βιβλία και όλα τα εποπτικά μέσα του σχολείου ήταν εκδόσεις «Δημητράκου».
Ο Δημήτριος Δημητράκος θεωρούσε ότι η απαρχή των δεινών για τον εκδοτικό οίκο ήταν όταν πέθανε ο Βενιζέλος.

Το 1931 ανήγγειλε την έκδοση του λεξικού προκαλώντας θύελλα διαμαρτυριών σε όσους επιθυμούσαν ένα λεξικό μόνο της αρχαίας ελληνικής ή της δημοτικής. 

Ο Δ. Δημητράκος απάντησε ότι «…είναι ακατανόητον να αρκούμεθα εις λεξικά της γλώσσης μας μέχρι του 1100 ή έστω μέχρι του 1300, της αρχαίας και αγνώστου γλώσσης εις τα εννέα δέκατα τουλάχιστον του ελληνικού λαού, και να επιμένωμεν να αγνοούμεν την γλώσσαν, η οποία σήμερον εξυπηρετεί την ζωήν μας από 700 συνεχώς ετών».

Για τη σύνταξη του «Μεγάλου Λεξικού» προσκάλεσε το σύνολο των κορυφαίων απ’ τα ελληνικά γράμματα της εποχής. 

Άλλοι δέχθηκαν να εργαστούν κι άλλοι αρνήθηκαν, καθώς η διαμάχη καθαρευουσιάνων και δημοτικιστών εξακολουθούσε να είναι σφοδρή στα μέσα της δεκαετίας του ’30.

Το μείζονος σημασίας έργο του ως εκδότης, είναι το "Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης" το οποίο για πρώτη φορά στην ελληνική λεξικογραφική ιστορία, συγκέντρωσε όλα τα λήμματα της Ελληνικής, από την Ομηρική ως τη σύγχρονη εποχή. 

Η σύνταξη ξεκίνησε το 1933 και ολοκληρώθηκε 20 χρόνια μετά. Συμμετείχαν οι σπουδαιότεροι λόγιοι της εποχής όπως ο Γεώργιος Χατζιδάκις, 

Ο Ιωάννης Συκουτρής, ο Νικόλαος Ανδριώτης, ο Εμμανουήλ Κριαράς, ο Αχιλλέας Τζαρτζάνος κ.ά. 

Στηρίχτηκε στα μεγαλύτερα προϋπάρχοντα λεξικά της εποχής του και σε πάνω από 3000 Έλληνες συγγραφείς. Ιδιαίτερη σημασία έχει η έκδοσή του για την ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας, διότι για πρώτη φορά συνυπήρξαν σε ένα πόνημα λήμματα δημοτικής και αρχαίας υποδεικνύοντας τη γλωσσική διαχρονία της Ελληνικής, σε έκταση χρόνου 2.800 και πλέον ετών.
Το φιλόδοξο έργο ολοκληρώθηκε το 1953 χαρακτηριζόμενο απ’ την Ακαδημία Αθηνών, που έσπευσε αμέσως να το βραβεύσει, ως «έργον όχι μόνον εις όγκον, αλλά και εις πραγματικήν αξίαν επιβλητικόν και μνημειώδες».
Το «Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης» είναι έργο ζωής του Δημητρίου Β. Δημητράκου (1875-1966). 

Για πρώτη φορά συγκεντρώνονται όλα τα λήμματα όλης της ελληνικής γλώσσας, από την ομηρική μέχρι τη σύγχρονη εποχή σε ενιαίο λεξικό. 

Αποτελεί τη βάση όλης της ελληνικής λεξικογραφίας, από τότε που δημοσιεύτηκε, και συγχρόνως το πρώτο βιβλίο του Έθνους, αν ισχύει η αρχή που είχε διατυπώσει ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833) μια δεκαετία πριν από την Ελληνική Επανάσταση, ότι «το πρώτον βιβλίον εκάστου έθνους είναι της γλώσσης που το Λεξικόν, ήγουν η συνάθροισις και έρευνα των συμβόλων με τα οποία εκφράζει τας ιδέας του».
Ο Δημητράκος όμως δεν ξεχνούσε ποτέ και την ιδιαίτερη πατρίδα του. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του ήταν το βιβλίο λαογραφικού – ιστορικού περιεχομένου με τίτλο οι Νυκλιάνοι. Βιβλίο για το οποίο ο Πάτρικ λη Φέρμορ βρετανός συγγραφέας και περιηγητής στην Μάνη έγραψε πως αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη απεικόνιση της μανιάτικης κουλτούρας.
ο Δημήτριος Δημητράκος τιμήθηκε με το παράσημο του Φοίνικος δέκα χρόνια αργότερα. Μέχρι σήμερα το Λεξικό Δημητράκου αποτελεί κύρια πηγή λεξικογραφίας και είναι απαραίτητο βοήθημα για κάθε πνευματικό άνθρωπο που θέλει να χειρίζεται σωστά την ελληνική γλώσσα.

ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ
Φωτόδεντρο