Πώς βιώνουν τα παιδιά τον εγκλεισμό

Κατά τη διάρκεια της καραντίνας επηρεαζόμαστε συναισθηματικά και πρακτικά όλοι, μικροί, μεγάλοι... Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν μεγαλύτερη δυσκολία να διαχειριστούν την κατάσταση του εγκλεισμού. Συχνά λοιπόν παρατηρούμε στα νέα παιδιά συμπτώματα κυρίως από τη σφαίρα της συναισθηματικής διάθεσης, όπως άγχος, φόβο, θλίψη, απώλεια του ενδιαφέροντος και της ευχαρίστησης, δυσθυμία, γκρίνια, ευερεθιστότητα, υπερβολική ανησυχία, δυσκολία συγκέντρωσης, σωματικά ενοχλήματα, προβλήματα με τον ύπνο και τη λήψη τροφής. Όταν υπάρχει ιστορικό ή υπόστρωμα ψυχικής ευαλωτότητας μπορεί να συμβεί κάποια υποτροπή ή έναρξη μιας τυπικής ψυχικής διαταραχής.

Φυσικά υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην επίδραση της καραντίνας στα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους. Η παραμονή στο σπίτι με την οικογένεια δεν επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο παιδιά και εφήβους. Στα μικρά παιδιά είναι συχνές οι παλινδρομήσεις των λειτουργιών αυτονόμησης που είχαν ήδη κατακτηθεί. Για παράδειγμα, μπορεί να παρουσιάσουν νυχτερινή ενούρηση, δυσκολίες στον ύπνο και στη λήψη τροφής, συμπεριφορά προσκόλλησης στους γονείς, γκρίνια, ευερεθιστότητα, φοβίες. Οι έφηβοι εκδηλώνουν περισσότερη ευερεθιστότητα, εκρηκτική συμπεριφορά, τάση για απόσυρση ή θλίψη, ανία και αίσθημα κενού.

Τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά για να ξεπεράσουν όλη αυτή την κατάσταση;

Η τήρηση ενός δομημένου προγράμματος μπορεί να βοηθήσει στη νέα καθημερινότητα που έχει επιβάλει η εξάπλωση του κορονοϊού όπου παιδιά και γονείς περνούν τις περισσότερες, πολλοί και σχεδόν όλες, τις ώρες της ημέρας στο σπίτι.

Είναι λοιπόν, πολύ σημαντικό οι γονείς να δημιουργήσουν μία ρουτίνα την οποία θα ξέρει το παιδί και η οποία καλό είναι να προσομοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με το πρόγραμμα που ακολουθούσαν πριν.

Τα παιδιά μπορούν να διαβάσουν εξωσχολικά βιβλία που εκείνα θα επιλέξουν, να παίξουν εικονικά παιχνίδια με φίλους, ή να παίξουν μαζί με τους γονείς παιχνίδια στρατηγικής με κάρτες ή επιτραπέζια παιχνίδια μέσω Skype με άλλους και να παρακολουθήσουν εκπαιδευτική τηλεόραση. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να γράφουν ό,τι νιώθουν γιατί αυτό θα τα βοηθήσει να εκφραστούν, όπως επίσης να ενθαρρύνουν άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης που βοηθά τα παιδιά να μοιράζονται και να επεξεργάζονται αρνητικά συναισθήματα. Επίσης, μια βόλτα για άσκηση, τρέξιμο ή ένας περίπατος με την οικογένεια θα αποφορτίσει όλους και θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Η ένταξη όλων αυτών στην καθημερινή ζωή των παιδιών θα τους βοηθήσει να αισθάνονται πιο ήρεμα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Τι μπορούμε να κάνουμε οι γονείς για να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν την κατάσταση του εγκλεισμού;

Καθοριστικός παράγοντας για την ψυχική υγεία των παιδιών είναι ο προστατευτικός ρόλος των γονιών. Το φαινόμενο της πανδημίας του κορονοϊού και του κατ’ οίκον περιορισμού αγχώνουν περισσότερο τους γονείς. Γι’ αυτό τον λόγο οι γονείς καλούνται να διαχειριστούν τις ανησυχίες και τις έντονες συναισθηματικές τους αντιδράσεις μπροστά στα παιδιά, με στόχο να τα καθησυχάσουν γι’ αυτό το τόσο ιδιαίτερο γεγονός που αντιμετωπίζει όλος ο πλανήτης.

Σε διαφορετική περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος συναισθηματικής διάχυσης στα μέλη της οικογένειας και το τραυματικό φορτίο της πανδημίας αντί να μετριαστεί ώστε να γίνει ψυχικά ανεκτό, θα ενισχυθεί και θα κορυφωθεί, προκαλώντας ενδεχομένως ρήξεις στις συναισθηματικές ισορροπίες των μελών ή της οικογένειας ως σύστημα. Η δυνατότητα των γονιών να δημιουργήσουν αυτή την προστατευτική ασπίδα έγκειται στις ψυχικές ισορροπίες και αντοχές που έχουν οι ίδιοι ως άτομα, και στην προϋπάρχουσα ισορροπία των οικογενειακών σχέσεων. Η ισορροπία μέσα στην καραντίνα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προηγούμενη δυναμική των οικογενειακών και αδελφικών σχέσεων. Εάν τα αδέλφια έχουν καλή σχέση αυτό βοηθάει σε μια αμοιβαία συναισθηματική ανατροφοδότηση, επικοινωνία, παιχνίδι κλπ. Οι συγκρουσιακές σχέσεις από την άλλη, εντείνονται σε μια συνθήκη παρατεταμένου περιορισμού στο σπίτι. Ίσως είναι ευκαιρία οι γονείς να νοηματοδοτήσουν τις ψυχικές και διαπροσωπικές τους συγκρούσεις.

Tης Μαρίζας Στ. Χατζησταματίου, Ψυχολόγου, MSc, PhD, Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας, www.my-psychology.gr

taxydromos.gr