Πρώτη μέρα στο σχολείο. Πως αντιμετωπίζουμε τη νέα κατάσταση;

Η πρώτη φορά που ο γονιός θα αφήσει το παιδί του στο σχολείο είναι από τις ποιο δύσκολες, τόσο για εκείνον όπως και για το παιδί του. Το άγχος είναι συνήθως αμφίδρομο τόσο από τον γονέα όσο και από το παιδί.

Πολλοί παιδικοί σταθμοί και σίγουρα σχολεία αναγκάζουν τους γονείς να αποχωρήσουν από την πρώτη κιόλας μέρα, αφήνοντας το παιδί τους μόνο του για πρώτη φορά, χωρίς εκείνο να έχει προλάβει να εγκλιματιστεί στο νέο του περιβάλλον. Για ένα παιδί το οποίο δεν έχει αποκτήσει την εμπειρία του αποχωρισμού έστω και για λίγο έννοιες και εμπειρίες όπως δασκάλα, τάξη, σχολείο, νέοι συμμαθητές αυτό μπορεί να προκαλέσει μία τραυματική εμπειρία.

Για αυτό το λόγο, ακόμα και για ένα παιδί 5½ ετών που δεν έχει ξαναπάει στο νηπιαγωγείο, όπως και για ένα παιδί 2 ετών, είναι απαραίτητο να παραμένει ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης τις πρώτες μέρες για λίγο χρόνο στον παιδικό σταθμό κυρίως ώστε να νιώθει το παιδί ότι η αποκόλληση από το γονιό γίνεται ομαλά και όχι απότομα.

Τις πρώτες, τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν μία σχέση με την δασκάλα τους, με τα άλλα παιδιά και να έχουν πρώτα μία πολύ θετική εμπειρία από την επίσκεψη στο «σχολείο». Μπορούμε να πάρουμε τα παιδιά λίγο πιο νωρίς από το κανονικό αν κριθεί αναγκαίο αλλά πάντα πρέπει να ενδυναμώνουμε τα παιδιά ώστε να δούνε το σχολικό χώρο θετικά.

Για να το πετύχετε μπορείτε να πείτε στο παιδί σας ότι:

• δεν θα φύγετε χωρίς να το χαιρετήσετε (και να το τηρήσετε).
• τον λόγο που πρέπει να φύγετε: είναι γιατί πρέπει να πάτε στο σουπερμάρκετ για να μαγειρέψετε, για να φάτε μετά όλοι μαζί το αγαπημένο του φαγητό, ή να πάτε στο γιατρό ή να κάνετε κάτι που ξέρει ότι είναι από τα απαραίτητα πράγματα της ζωής. Σε αυτά που θα πείτε, είναι ιδιαίτερα επιθυμητό να συμπεριλαμβάνει την λέξη «έκπληξη» (την οποία θα έχετε πάρει όταν το ξαναδείτε ή θα είναι μία αγαπημένη δραστηριότητα).
• αν σας πει «μείνε εδώ» πείτε: «το σχολείο δεν είναι για μαμάδες – και οι δασκάλες, ούτε αυτές έχουν τη μαμά τους εδώ».

Θα βοηθήσετε το παιδί σας να προσαρμοστεί, εάν μιλήσετε θετικά για το σχολικό χώρο και δεν το αγχώσετε με ερωτήσεις του τύπου «τι σας είπε η δασκάλα», «ήσουν φρόνιμος», «σ’ άρεσε». Δείξτε γενικό ενδιαφέρον τις πρώτες εβδομάδες και ρωτήσετε το, ποια αγαπημένα του παιχνίδια θα ήθελε να δείξει στους νέους του φίλους. Έτσι του δίνετε ένα καλό κίνητρο να πλησιάσει τα άλλα παιδιά. Μιλήστε με την/τον δασκάλα/ο για τα ενδιαφέροντα του αλλά και πιθανές φοβίες του.

Μην περιμένετε όμως η/ο δασκάλα/ος να γίνουν ψυχολόγοι ή γονείς στη θέση σας.

«Μαμά/ Μπαμπά μη φύγεις!!» 

Είναι πολύ φυσιολογικό ένα παιδί να κλάψει τη στιγμή που θα αποχωρήσει ο γονέας του – όχι μόνο τις πρώτες μέρες, αλλά και τις επόμενες εβδομάδες ή κάποια μέρα μετά από μήνες.

Το κλάμα δείχνει το δέσιμο του παιδιού με τον γονιό και για αυτό το λόγο θεωρείται ως ένα υγιές σημάδι που εκφράζει ένα παιδάκι το οποίο αποχωρίζεται τον γονέα του ακόμα και για λίγο.

Το συναίσθημα του αποχωρισμού που νιώθει ένα παιδί, είναι κάτι που μπορεί να εκφραστεί και με θυμό, όχι μόνο με κλάμα. Κάποιο ίσως να αρνηθεί να μοιραστεί με τους γονείς του τις εμπειρίες του, ή να δείξει ότι στεναχωριέται με κάποια άλλη αιτία (ότι τα παιδιά δεν το παίζουν ή το χτυπάνε).

Σαν αποτέλεσμα του θυμού αυτού, στον παιδικό σταθμό, ένα παιδί μπορεί να χτυπάει το πάτωμα, τον τοίχο, ή τις δασκάλες (τις οποίες μπορεί να θεωρεί υπαίτιες της «εγκατάλειψής» του), να ρίχνει παιχνίδια, ή ακόμα και να αυτοτραυματιστεί πάνω στην ένταση την οποία βιώνει.

Από την στιγμή όμως που δεν κάνει κακό στον εαυτό του και στους άλλους, θεωρείται υγιές να εκφράσει αυτό του τον θυμό. Η εκτόνωση αυτή θα το βοηθήσει να εκφράσει τα συναισθήματά του και να επεξεργαστεί έτσι τον αποχωρισμό από τον γονέα.

Τι είναι καλό να αποφύγετε:

• να πάτε εσείς το παιδί σας στην παιδαγωγό – κάτι τέτοιο θα κάνει το παιδί να αισθανθεί ότι το σπρώχνετε μακριά σας/το διώχνετε και πιθανώς θα κάνει το άγχος του αποχωρισμού που βιώνει, πιο έντονο. Δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι τέτοιο, αφήστε την παιδαγωγό να το προσεγγίσει ο ίδιος – κανονικά είναι δική του υπευθυνότητα αυτή η διαδικασία.
• να μην καθυστερείτε πολύ την αναχώρησή σας, εάν βλέπετε ότι το παιδί σας κλαίει δεν σας αφήνει να φύγετε. Εάν για δέκα λεπτά το παιδί σας συνεχίζει να κλαίει, να οδύρεται ή και να ουρλιάζει, ισχύει το εξής: από την στιγμή που ξέρει ότι θα φύγετε, θα κλαίει μέχρι τη στιγμή που θα γίνει αυτό. Είναι προτιμότερο να επισπεύσετε την αναχώρησή σας, και να επικοινωνήστε τηλεφωνικά με τον παιδικό σταθμό λίγη ώρα αφότου φύγατε, για να σιγουρευτείτε ότι έχει ηρεμήσει και είναι με τα παιδιά της τάξης του. Τις περισσότερες φορές, λίγα λεπτά από την αναχώρηση του γονιού, τα παιδιά σταματούν να κλαίνε.
• Αφήστε το παιδί να αναπτύξει την δική του προσωπικότητα μέσα στο σχολικό περιβάλλον και προσπαθείτε να παρεμβαίνετε όσο λιγότερο γίνεται.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την προσαρμογή ενός παιδιού στον παιδικό σταθμό (και απαιτούν περισσότερη προσπάθεια και ενασχόληση από τον παιδαγωγό έτσι ώστε να τα εξομαλύνει):

Αστάθεια στο ωράριο και τις ημέρες προσέλευσης στον παιδικό σταθμό:

Οι περισσότεροι παιδικοί σταθμοί λειτουργούν βάση κάποιου προγράμματος, που περιλαμβάνει ένα καλωσόρισμα όταν όλα τα παιδιά έχουν φτάσει το πρωί, μία εισαγωγή σε ποιές δραστηριότητες θα πραγματοποιηθούν εκείνη την μέρα και στο τέλος της μέρας έναν μικρό χαιρετισμό. Εάν πηγαίνετε το παιδί σας αργότερα το πρωί από ότι τα άλλα παιδιά, ή το παίρνετε από τον παιδικό σταθμό αρκετά νωρίτερα ή και αργότερα από τα άλλα παιδιά, θα αισθανθεί εκτός της ομάδας και ίσως αποδιοργανωθεί. Το να αισθάνεται ένα παιδί μέρος της ομάδας/τάξης του, είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό κομμάτι της ομαλής προσαρμογής του στον παιδικό σταθμό.

Ανησυχία του γονέα:

Όσο πιο σίγουρος νιώθει ο γονέας για το ότι το παιδί του θα μεταχειριστεί σωστά και θα έχει ευκαιρία να περάσει καλά με τα άλλα παιδάκια, τόσο πιο άνετα θα νιώσει και το ίδιο το παιδί. Εάν όμως ο γονέας είναι αγχωμένος ή αμφιβάλλει για το εάν είναι έτοιμο το παιδί του, το ίδιο το παιδί θα αισθανθεί αυτή την ανησυχία – κάτι που θα το δυσκολέψει στην προσαρμογή του στον χώρο.

Επικοινωνείτε τακτικά με το δάσκαλο της τάξης και μοιράζεστε τις ανησυχίες μαζί του προτού εξελιχθούν σε προβλήματα.

Υπερπροστατευτική σχέση γονέα-παιδιού:

Ένα παιδί, λόγω μιας υπερπροστατευτικής σχέσης με τους γονείς του, μπορεί να εμφανίσει μεγάλη ανασφάλεια όταν βρεθεί ξαφνικά χωρίς αυτούς. Μπορεί να αναπτύξει φοβίες, ή να αισθάνεται εξαιρετικά αβοήθητο και ανήμπορο μπροστά σε άλλα παιδιά που είναι δυναμικά και ενεργητικά – με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να δημιουργήσει μία σχέση με αυτά και να αγκιστρώνεται στην παιδαγωγό.

Από Χρήστο Παναγιωτόπουλο, Συντονιστή Σχολών Γονέων

iliaktida.eu

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι